سەندیکای کۆمپیوتەرە ستەمدیدەکان
نەوا موکرجی
هەرچەندە کەریم زۆر لە من بەتەمەنتر بوو، بەڵام خۆشەویستترین هاوڕێی مناڵیم بوو، هەر لە زووەوە خەریکی تەکنەلۆژیا و دروستکردنی کۆمپیوتەر بوو. زۆر ڕێزی لێ دەگیرا و بە «داهێنەرێکی مەزن» ناوزەد کرابوو، کەس نەبوو لە گەڕەکدا خۆشینەوێ، ئەگەر خۆشیشیان نەویستایە، هەر ڕێزیان دەگرت کە وا خۆی بۆ کارەکەی خۆی تەرخان کردبوو، تەنانەت باوکم، کە نەیدەهێشت هاوڕێیەتیی کەس بکەم، ڕێزی لەو دەگرت. ئەڵبەت کەریم تەنها خۆشەویستترین هاوڕێی من نەبوو، بەڵکو خۆشەویستترین هاوڕێی زۆرێکی تری مناڵانی گەڕەک بوو.
ستۆدیۆیەکی گەورەی پڕ لە کۆمپیوتەی هەبوو، هەزاران کۆمپیوتەری جیاجیای تێدابوو: کۆن، نوێ، نیوداش، تێکچوو، کەمئەندام، درێژکۆلە، پانکۆلە…تد. بە پێچەوانەی ئێمەشەوە، ئەو کە تەماشای کۆمپیوتەرە ئافرێنراوەکانی خۆی دەکرد لە سەرسامیدا دەمی دانەدەچەقی!
هێشتا نەچووبوومە کۆلێژی پزیشکی، ئەو خەریکی دروستکردنی کۆمپیوتەرێکی جیاواز و نوێ بوو، هەموو تیشکۆ و تینی خۆی خستبووە سەر ئەو پڕۆژەیە، نیازی وا بوو ناوی بنێ «کۆتالوتکە»، ئەوە دواهەمین زانیاریم بوو لەسەری ببیستم و چیتر دەنگوباسیم نەبیستەوە و لێی دابڕام، چونکە ماڵمان گواستەوە بۆ گەڕەکێکی تر و خۆیشم لە کۆلێژی پزیشکی وەرگیرام. ئێستا کۆلێژم تەواو کردووە و بۆردی پسپۆڕیشم لە نەخۆشیی دەروونیدا تەواو کردووە، لە شادگەی شار کار دەکەم کە نەخۆشخانەیەکی دەروونییە.
سێ هەفتە لەمەوبەر چەند هەزار ڕۆبۆت و کۆمپیوتەرێک بە هەموویان کەریمیان هەڵگرتبوو و تۆپزییانە هێنایان بۆ شادگەکە، ئێمە هەموومان سەراسیمە و واقوڕماو بووین، کەریم هەڵدەلەرزی و دەپاڕایەوە وازی لێ بهێنن و ناوبەناویش هەڕەشەی لێیان دەکرد. پرسگەوانەکە بە دوایانەوە شڵەژابوو و دەیوت: «کاکە، قەدەغەیە ئەو ئاپۆڕایە هەموو پێکەوە بێنە ژوورەوە». بەڵام ڕۆبۆت و کۆمپیوتەرەکان نەیاندەبیست و پێکەوە لەگەڵ هەڕەشە گەرمەکانی ئافرێنەرەکەیان پشێوییەکی زۆریان لە شادگەکەدا نابووەوە. من فریا کەوتم فەرمان بدەم هەموو نەخۆشەکانی تر بخەنەوە قاوش و ژوورەکانی خۆیان و دەرگایان لەسەر دابخەن نەکا ئەوانیش پشێوییەکە بقۆزنەوە و کار لە کار بترازێ.
چی بکەم؟ دەتوانین نەخۆشەکان بە شرینقەیەک هێور بکەینەوە، یان کارەبایان لێ بدەین، بەڵام چی لەم کۆمپیوتەرانە بکەین؟ بە چی هێوریان بکەینەوە؟ با پشتگیرییان بکەین تا هێور ببنەوە. باشترین چارەسەر پشتگرتنیان بوو، بۆیە کەریممان لێیان وەرگرت و بەستمانەوە و خستمانە ژوورێکی تایبەتەوە، هەر لەو ڕۆژەوە تا ئێستاش بەردەوام فێیەتی و لەبەر خۆیەوە هەڕەشە دەکا. بەردەوام دەڵێ: «بەس بتانبینمەوە دەبێ هەمووتان بسووتێنم، دەبێ فێرتان بکەم بەهای داهێنەرێکی مەزنی وەک من بزانن». سەرەڕای هەوڵێکی زۆریش، بەڵام منیش ناناسێتەوە.
سێ هەفتەیە چەندین جار لەگەڵ ئەنجومەنی نوێنەرانی ئەم ڕۆبۆت و کۆمپیوتەرانەدا دانیشتووین، دەمانەوێ چیرۆکەکەیانمان تێبگەیەنن و بزانین کێشەیان لەگەڵ دروستکەرەکەیاندا چییە. تێگەیشتن و هێوری و دانبەخۆداگرتن لەگەڵ ئەم ڕۆبۆت و کۆمپیوتەرانەدا زۆر ئەستەمە، هەر یەکەیان کێشەیەکی هەیە: تیایەتی تا وەڵامێکی ڕاستت دەداتەوە هەزار وەڵامت دەداتەوە کە هیچ پەیوەندیی بە باسەکەوە نییە؛ تیایەتی بە چەندین ساڵ لە دوایە؛ تیایەتی زۆر خاوە و تێگەیشتنی زۆر خراپە؛ تیایەتی بەردەوام فایلی ڕووت پیشان دەدا؛ تیایەتی شت زۆر دەزانێ و فایلی زۆر تیایە، کەچی هیچ لە خەیاڵیدا نییە و هیچ پیشان نادا.
دواجار، بە هەموویان نوسراوێکیان بۆمان نووسی، دوای لابردنی وێنە ڕووتەکان فلتەرکردنی ئەوانەی پەیوەندییان بە باسەکەوە نەبوو، ئەمە دەقەکەیەتی:
بەڕێزان،
ئێمە کەمئەندامین، کەریمە ناموفەڕک ئاوها دروستی کردووین، بە دەستی خۆیشی ئێمەی پڕ کردووە لە ڤایرۆس، ئێمە بەم شێوەیەش خۆمانمان لا پەسەندە، چەندین ساڵە کۆمپیوتەری گەنج و پیر پێکەوە بە ئاشتی دەژین و لەیەک تێدەگەین. بەڵام کەریم بە چوار ساڵ کۆتالوتکەی ئافراند و لەو ڕۆژەشەوە بەردەوام ئەوینداری ئەم کۆتالوتکە خوێڕییەیە، دوای شەش ساڵ بەسەر ئافراندنیدا ئەنتیڤایرۆسێکی لەسەر دابەزاندووە کە هەرچی ڤایرۆس تیایدا هەبوو سڕییەیەوە و دەتوانێ بەرگەی هەموو ڤایرۆسێک بگرێ. یەکبینە ستایشی ئەم کۆتالوتکەیە دەکا… تا ئێرە کێشەمان نییە، بەڵام لە ڕۆژی ئافراندنی کۆتالوتکەوە سەرزەنشتی ئێمە دەکا و لە ڕۆژی دابەزاندنی ئەنتیڤایرۆسەکەشەوە هەموو ڕۆژێک شەقشەقێنمان دەکا و لێمان دەدا و هەڕەشەمان لێ دەکا، بەردەوام فەرمانمان پێ دەدا کە دەبێ وەک کۆتالوتکە کار بکەین. هەوڵی زۆرمان داوە تێی بگەیەنین کە ئەوەی بە کۆتالوتکە دەکرێ، بە ئێمە ناکرێ. چونکە ئێمە کەمئەندامین و ڤایرۆس ناهێڵێ کارەکانمان بە باشی ئەنجام بدەین. ئەوەی ساغێک دەتوانێ بیکا، نەخۆشێک ناتوانێ. بەڵام هەر باوەڕمان پێ ناکا و تفباران و شەقشەقێنمان دەکا. دەڵێ هەر دەبێ هەوڵ بدەن، تا ئێستاش لە ڕقدا زۆرێکمانی شکاندووە و سووتاندووە.
ئێمە وەک سەندیکای کۆمپیوتەرە ستەمدیدەکان، ئەمەمان بە کێشەیەکی یاسایی خۆمان زانی، ئەوەمان هەڵهێنجاند کە کەریم نەخۆشیی دەروونیی هەیە. تکایە بیپشکنن، ئەگەر خۆش بوو یان نەخۆش، هەر بۆ وێزەمانی مەنێرنەوە و نامانەوێ.
لەگەڵ ڕێزدا.
سەندیکای کۆمپیوتەرە ستەمدیدەکان
